Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi » Cilt: 28 Sayı: 1

Kural ile sosyal ağsağlayıcılara soyut bir yükümlülük yüklenmekte ve bu yükümlülüğün çerçevesiçizilmemektedir. Sosyal ağ sağlayıcıların Türkiye’deki kullanıcılarınınverilerini Türkiye’de tutma yönünde alabileceği gerekli tedbirlerin ortayakonulmamış olması hukuki belirlilik ilkesinin açık, net anlaşılır veuygulanabilir olmasını karşılamamaktadır. Yukarıda belirtildiği gibi sosyal medya kullanıcılarınınHaberleşme (m.22), ifade (m.26, bilim ve sanat (m.27) ve basın (m.28)özgürlüklerine özel şirketler tarafından müdahale edilmesine olanak tanıyankural bir taraftan çok kısa bir sürede, kırk sekiz saat içinde kararverilmesini zorunlu tutmaktadır. Bu süre gerçek bir inceleme yapmak içinyeterli olmadığı gibi içerik sağlayıcıya haber verilmesini ve onun görüş veitirazlarının alınmasına da olanak tanımamaktadır. Diğer taraftan 48 saatiçinde karar verilmemesi halinde altıncı fıkraya göre BTK Başkanı sosyal medyaplatformuna beş milyon TL idari para cezası verebilecektir.

Yabancı vakıfların Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili başvuru formu ve ekleri Bakanlıkça incelenir ve varsa eksiklikleri tamamlatılır. Dernek organlarının seçimi için yapılacak oylamalarda, oy kullanan üyelerin divan heyetine kimliklerini göstermeleri ve hazırun listesindeki isimlerinin karşılarını imzalamaları zorunludur.

Diğer bir ifadeyle kurallarda belirtilen yaptırımlarınuygulanması, yaptırım uygulanan kişinin 5651 sayılı Kanun’un 8\. Anında casinomhub güncel giriş oynamaya hazır ol ve çevrimiçi kumarhanemizde oyna mostbet giriş\. Maddesinin (1)numaralı fıkrasında belirtilen suçları işlediğinin kesin olarak kabul edildiğianlamına gelmemektedir. Bu itibarla kuralların masumiyet karinesini ihlal edenbir yönü bulunmamaktadır. (11) numaralı fıkrada ise sulh ceza hâkimininkararını maddede belirtilen şartlara uygun olarak ve süresinde yerinegetirmeyen içerik, yer ve erişim sağlayıcıların sorumlularının, beş yüz gündenüç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı hüküm altınaalınmıştır. Anılan fıkrada yer alan “…içerik, yer ve erişim sağlayıcılarınsorumluları,…” ibaresi de dava konusu diğer kuralı oluşturmaktadır. (11) İdarî tedbir olarak verilen içeriğin çıkarılmasıve/veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmemesi halinde, Başkantarafından ilgili içerik, yer ve erişim sağlayıcısına, onbin Yeni TürkLirasından yüzbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. İdarîpara cezasının verildiği andan itibaren yirmidört saat içinde erişim sağlayıcıtarafından kararın yerine getirilmemesi halinde Kurum tarafındanyetkilendirmenin iptaline karar verilebilir. Diğer yandan ise 5651 sayılı Kanun’da düzenlenen söz konususorumluluğun kusursuz sorumluluk hali olduğu anlaşılmaktadır.

Dördüncü olarak, erişime engelleme kararının verilmesine veuygulanmasına ilişkin olarak öngörülen sistem keyfi müdahalelere karşı yeterligüvence içermemekte, içerik sahibinin sürece dahil olmasına olanaktanınmamaktadır. Talep içerik veya yer sağlayıcıya tebliğ edilmeden doğrudansulh ceza hâkimi tarafından duruşma yapmaksızın ve yirmi dört saat içindekarara bağlanmaktadır. Anayasa Mahkemesinin söz konusu iptal kararında dayandığıgerekçe fıkrada belirtilen tüm suçlar açısından aynı şekilde geçerlidir. Kaldıki yasa koyucu Anayasa Mahkemesinin iptal kararını dikkate almadan aynı suçiçin bu sefer içeriğin çıkarılması tedbirini düzenlemiştir. Mülki idare amirleri tarafından yaptırılan denetimlerde, öncelikle sivil toplumla ilişkiler birimlerinde görevli olanlar olmak üzere, mülki idare amirliklerinde istihdam edilen kamu görevlilerinin görevlendirilmesi esastır. Ancak mülki idare amirince gerekli görülmesi halinde, diğer kurum ve kuruluşlardaki kamu görevlileri de derneklerin denetimlerinde görevlendirilebilir. Düşük risk grubunda yer alan derneklerin mülki idare amirlerince denetletilmesi ise adli ve idari mercilerden gelen talepler veya diğer şikâyetler veya beyanname, bildirimler ve benzeri hususlar üzerinden yapılan değerlendirmeler sonucunda gerekli görülmesi halinde yapılır. Denetimlerin risk analizlerine göre yapılması esastır. Genel Müdürlükçe derneklere yönelik suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı ile mücadele kapsamında risk analizi yapılır. Derneklerin risk grupları yüksek, orta ve düşük olarak belirlenir. Risk analizi için belirlenen kriterler elde edilen yeni bilgiler doğrultusunda her yıl gözden geçirilir ve değerlendirilir.

İlçelerde kurulan derneklerin tüzükleri de ilgili valiliklerce incelenir. Yapılan inceleme sonucunda, tespit edilen Kanuna aykırılık veya noksanlığın giderilmesi kuruculardan yazılı olarak istenir. Bu çerçevede 9.madde kapsamında erişimin engellenmesine karar verilmesi bakımından yargısalmakamlar tarafından gözetilmesi gereken hususlar birçok kez tekrarlanmıştır (KeskinKalem Yayıncılık ve Ticaret A.Ş. ve diğerleri, § 111). Maddelerine aykırı olduğu ilerisürülmüştür. (8) Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı iletespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirimerağmen yirmi dört saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyensosyal ağ sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumludur. Bu hukukisorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veyaiçerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmaz.

• Maddesinin (3) numaralı fıkrasında da bu kural tekrarlanmaksuretiyle Anayasa Mahkemesinin gerekli gördüğü hâllerde Resmî Gazete’deyayımlandığı günden başlayarak iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi biryılı geçmemek üzere ayrıca kararlaştırabileceği belirtilmektedir.
• Ancak bu içerikçıkarma işlemi tamamen sosyal ağ sağlayıcıların yetkisine bırakılmıştır.

İptali istenen ibarelerin yer aldığı 5651 sayılıKanun’un 8. Maddelerinde güvenceye bağlanan masumiyetkarinesinin birinci boyutu, kesinleşmiş mahkeme kararıyla suçluluğu tespitedilene kadar hiç kimseye suçlu gibi muamele edilemeyeceğini ifade etmektedir.Dava konusu kurallarla Başkana tanınan yetki içeriğinçıkarılması ve/veya erişimin engellenmesikararı verilmesinden ibarettir. Her ne kadar Başkanın anılan yetkisinikullanabilmesi 5651 sayılı Kanun’un 8. Maddesinin (1) numaralıfıkrasında belirtilen suçların oluşmasına bağlı kılınmış ise de kuraldakastedilen, bu suçların işlendiğinin tespit edilmesi değil bunların işlendiğinedair yeterli şüphe bulunduğunun tespit edilmesidir. Maddesindebir kimsenin suçluluğuna ancak mahkemece karar verilebileceği güvence altına alınmaklabirlikte suç isnadında bulunabilecek makamlar konusunda herhangi bir belirlemeveya sınırlama yapılmamıştır.

Açıklanan nedenlerle 7253 sayılı kanunun 6. Maddesiyle 5651sayılı Kanuna eklenen ek 4. Madde Anayasanın 2., 5., 7., 10., 13., 20., 22.,25., 26., 27., 28., 36., 38. Maddelerine aykırıdır, iptal edilmesigerekir. Her ne kadar yasa koyucu; suç kastının, bildirilen içeriğinorantılı ve gerekli incelemesinin yokluğundan çıkarılabileceğine ilişkin birkayıt koymuşsa da, bu norm, kapsamı belirlenebilir şekilde yazılmamıştır.Ayrıca, örneğin bildirim sayısının çokluğunun dikkate alınması gibi, cezaisorumluluğu kaldıran başka herhangi bir hüküm getirilmemiştir. Benzer şekilde, yakın zamanda Fransa’da yapılan düzenleme 2018yılında oldukça kapsamlı ve detaylı hazırlanan Avia Raporu’na dayanmaktadır.İlk olarak 20 Mart 2019’da yasa tasarısı olarak meclise sunulmuş ve neredeysebir yıllık bir görüş ve değerlendirme süreci gerçekleştirilmiştir. Buçalışmalar sonucunda tasarı ancak Mayıs 2020’de meclis tarafındanonaylanmıştır.

Elektronik ortamda alınacak yönetim kurulu kararları fiziksel ortamda tutulan yönetim kurulu karar defterinden ayrı olarak tarih ve sıra sayısı ile elektronik ortamda saklanır. Kanuna aykırılık veya noksanlık otuz gün içinde giderilmediği takdirde mülki idare amiri, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi hakkında davanın açılması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir. Kuralın atıf yaptığı üçüncü fıkrada ise faaliyetleriniyurt dışından yürütenler bakımından, onların internet sayfalarındaki iletişimaraçları, alan adı, IP adresleri ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgilerüzerinden e-posta veya diğer iletişim araçları ile bildirimyapılabileceği belirtilmektedir. Üçüncü fıkrada diğer iletişim araçları ileyapılabileceği belirtilen tebligatın neler olabileceği konusunda birbelirsizlik bulunmaktadır. Kural örneğin telefona mesaj göndererek veyatelefonla aranılıp kişiye sözlü olarak bildirimin yapılabilmesine imkan verirşekilde düzenlenmiştir. Kuralda yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya5651 sayılı Kanun’daki yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcıhakkında Başkan tarafından yüz bin Türk lirasından bir milyon Türk lirasına kadaridari para cezasının uygulanması öngörülmüştür. Kural, muhataplara öncelikle söz konusu iletişimadreslerini belirli aralıklarla kontrol etme yükümlülüğü yüklemektedir. Anılanyükümlülüğe beşer günlük aralıklarla uyulduğu takdirde hukuki yollara başvurusüresi yönünden herhangi bir hak kaybı olmayacaktır.

C) Kamu yararına çalışan derneklerden sayılması için yönetim kurulunun aldığı karar örneği. Defterler hariç olmak üzere, dernekler tarafından kullanılan alındı belgeleri, harcama belgeleri ve diğer belgeler özel kanunlarda belirtilen süreler saklı kalmak üzere, kaydedildikleri defterlerdeki sayı ve tarih düzenine uygun olarak 5 yıl süreyle saklanır. İl müdürlüğü, tasdikini yaptığı defterlere ilişkin bilgileri elektronik ortamda tutulan, örneği EK-12’de yer alan Tasdik Defterine kaydeder. Tasdik edilen her defter için ayrı bir tasdik numarası verilir. Derneğin adı, kütük numarası, yerleşim yeri, defterin türü, defterin kaç sayfadan ibaret olduğu, tasdik tarihi, tasdik numarası, tasdiki yapan makamın resmi mühür ve imzasını içeren ve şekli (EK-11)’de belirtilen, elektronik ortamda tutulan Tasdik Şerhi Formu doldurulup defterin ilk sayfasına yapıştırılarak köşeleri tasdiki yapan makam tarafından mühürlenir.

Sosyal ağ sağlayıcı yer sağlayıcınınspesifik bir kategorisi olup hem yer sağlayıcı hem de sosyal ağ sağlayıcıolarak ayrı ayrı sorumlu tutulması kavramsal olarak anlamsızdır. Sosyal ağsağlayıcının aynı zamanda yer sağlayıcı olması da tanım gereği imkansızdır.Twitter, Facebook, Youtube, Instagram gibi platformların kendi alanlarındayayınladıkları duyurular ve bilgilendirmeler açısından içerik sağlayıcı olaraknitelenmesi mümkün olup, iptali istenen kural bu duyuru ve açıklamalar içinayrı sorumlulukları doğacağını düzenlemektedir. Sosyal ağ sağlayıcılar yer sağlayıcıların bir alt kategorisiolup, yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılara diğer yer sağlayıcılardan dahaağır ceza verilmesini meşrulaştıracak objektif bir neden bulunmamaktadır. Hüküm ile yer sağlayıcılara yönelik bir tazminat sorumluluğugetirilmektedir. Öncelikle böyle bir sorumluluk internet düzenlemelerinin genelprensibi olan yer sağlayıcının içerikten sorumlu olmaması sebebiyle 5651 sayılıKanun sistematiği ile bağdaşmamaktadır. Bununla birlikte zarar ve zararıntazmini borçlar hukukuna ilişkin bir sorun olup, nitekim 6098 sayılı TürkBorçlar Kanunu’nun 49 vd maddelerinde, özellikle 57.